آموزش و پرورش پژوهش ویژه خود را می‌طلبد که محور اساسی آن باید تغییر و تحول در کلاس و جریان یاددهی و یادگیری باشد.

یکی از محورهای تحول در آموزش و پرورش که باعث تحول اساسی در نظام تحقیق و توسعه می‌شود طرح معلم پژوهنده «پژوهش در عمل» یا اقدام پژوهی است.

اقدام پژوهی معلم را از نقش مجری محض در فرآیندهای آموزشی به مدیر و رهبری توانمند در این عرصه ارتقاء می دهد. نتایج حاصل از اقدام پژوهی می بایست واقعی و حقیقی باشد که با معیارهای علمی و عینی محک زده شود و میان عمل و نظریه سازگاری ایجاد می گردد.

با اقدام پژوهی بدنه آموزش و پرورش زنده و فعال و بالنده می شود. پژوهش در عمل از روشهایی است که سازگاری با فرهنگ بومی وملی دارد و در این رویکرد به تفاوت های فردی دانش آموزان توجه می شود.

 اقدام‌پژوهی در آموزش و پرورش با برخی از موانع و تنگناها از جمله مدیریت متمرکز، سلسله مراتب و بوروکراسی اداری و الزام به تبعیت از قوانین و مقررات و محدودیت در تفویض اختیار، تراکم وظایف و مسوولیت های اجرایی کارکنان آموزشی و اداری، پراکندگی یافته های پژوهشی، ذهن پژوهی به جای اقدام پژوهی، عدم پشتیبانی مالی و معنوی از اقدام پژوهان، عدم اطلاع رسانی مناسب نتایج اقدام پژوهی به معلمان و گاهاً اجرای پروژه های تکراری مواجه می باشد.

آموزش و پرورش به خاطر اینکه با انسان سروکاردارد از مهم‌ترین حوزه‌هایی است که پژوهش در آن لازم است. به خاطر پیچیده بودن مسائل مربوط به اندیشه‌ انسان، تحقیق و پژوهش دارای پیچیدگی‌های خاصی است و دقت زیادی را می‌طلبد.

بنابراین جهت ارتقاء کیفیت تعلیم و تربیت و اثربخشی آموزشی بایستی مهارت‌ها و توانمندی‌های لازم در معلمان تقویت شود و لازمه این امر مهم مجهز نمودن معلمان به بینش علمی و انجام پژوهش می‌باشد تا اینکه معلمان تولید اندیشه نمایند و از آن در جهت بهبود وضع کلاس درس و مدرسه استفاده‌های لازم را به عمل آورند.

اقدام پژوهی نوعی تحقیق در میدان‌های واقعی کار و زندگی است که به منظور آگاهی فردی و پیشرفت در کار انجام می‌شود. در نمونه اقدام پژوهی تحقیق با کار در‌می‌آمیزد و ضمن حفظ اصول تحقیقاتی، انجام آن ساده و امکان‌پذیر می‌گردد.

اقدام پژوهی توسط خود افراد درگیر در یک مسأله و برای حل یا کاهش آن انجام می‌شود که در آن عمل، محور اساسی تحقیق است اقدام پژوهی به مشارکت معلمان در اینکه چگونه در مورد مسائل آموزشی یاد بگیرند، چگونه ایده‌هایشان را در مورد برنامه درسی بیان کنند و اینکه چگونه عمل آموزشی خود را توسعه دهند و یا آن را نقد کنند، کمک می‌کند (مک نیف و همکاران، ترجمه آهنچیان، ۱۳۸۲).

بکارگیری این رویکرد می تواند زمینه را برای اصلاح و ارتقاء سطح یادگیری دانش آموزان، برنامه های آموزشی، روشهای تدریس، تدوین استراتژیهای یادگیری و یاددهی و توسعه مهارتهای حرفه ای در معلمان مهیا نماید.

هرچند اقدام پژوهی فرصت های فراوانی را در حل مسائل تعلیم و تربیت فرا روی معلمان و دست اندرکاران تعلیم و تربیت  قرار می دهد موانع و چالشهای خاص خود رانیز دارد. مفهوم اقدام پژوهی بیش از هر چیز وابسته به دو فعالیت اساسی پژوهش و عمل است

اقدام پژوهی کوششی است که  بین پژوهش به عنوان وسیله‌ای برای آگاهی و دانستن و عمل آموزشی رابطه ارگانیک برقرار می‌کند. (آهنچیان، به نقل از ساکی، ۱۳۸۳)

هاپکینز (۱۹۸۵) اقدام پژوهی را ترکیبی از عمل و تحقیق می‌دانند که فرد در جریان آن می‌کوشد تا عملی را بشناسد، بهبود بخشد و اصلاح کند.

اقدام پژوهی قالبی برای معرفی مجموعه‌ای از روش‌های تحقیق است که عمل و پژوهش را به صورت توأمان مورد توجه قرار می‌دهد. در مسیر اقدام پژوهی، معلم به طور متناوب بین عمل و پژوهش حرکت می‌کند که پیامد آن بهبود درک و در نتیجه بهبود عمل آموزشی است.

در همین راستا بانک فایل پژوهشی معلمان به آدرس https://moallemblog.com اقدام به تهیه هزاران نمونه اقدام پژوهی نموده است ..

که معلمان و سایر فرهنگیان می توانند برای دانلود اقدام پژوهی به این سایت مراجعه نمایند.

منبع : بانک فایل پژوهشی معلمان